Łatwo poczuć się bezsilnym, czytając ostatnie doniesienia o dyskryminacji ze względu na kolor skóry. Są jednak rzeczy, które możemy zrobić nawet bez wychodzenia z domu. Na Change.org albo NAACP (National Association for the Advancement of Colored People) znajdziecie petycje, które można podpisać przez internet. Inną opcją jest dokształcanie się w temacie systemowego rasizmu w Ameryce, a tak naprawdę na całym świecie. A poniżej znajdziecie listę tytułów, które pomogą lepiej zrozumieć kontekst protestów wywołanych śmiercią George’a Floyda, 46-letniego Afroamerykanina, który zmarł w areszcie, po tym jak jeden z oficerów policji w Minneapolis stał na jego szyi przez dokładnie 8 minut i 46 sekund.
„Freedom is a Constant Struggle”, Angela Davis (książka w języku angielskim)
Liczne cytaty znanej aktywistki Angeli Davis, pionierki w działaniach na rzecz praw Afroamerykanów, stały się wiralami w mediach społecznościowych w obliczu tragicznej śmierci George’a Floyda. Jednak możemy się od niej nauczyć o wiele więcej, niż jesteśmy w stanie zawrzeć w poście na Instagramie. Zacznijcie lekturę właśnie od książki „Freedom is a Constant Struggle” (2016), w której aktywistka pisze o dziedzictwie apartheidu, protestach w Ferguson i o tym, jak rasizm wpłynął także na tłamszenie feminizmu.
„Dlaczego nie rozmawiam już z białymi o kolorze skóry”, Reni Eddo-Lodge
Rasizm systemowy nie jest tylko problemem Stanów Zjednoczonych, co podkreśla Reni Eddo-Lodge w swojej wpływowej książce. Jej tytuł pochodzi z postu na blogu autorki, który w 2014 roku szybko rozprzestrzenił się w internecie. Autorka napisała, że ma dosyć dyskusji z białymi osobami, które „żyją nieświadome faktu, że kolor ich skóry jest normą, a wszystkie inne są odstępstwem od tej normy”. Książka rozwija to założenie, rozkładając na czynniki pierwsze podstępną naturę przywilejów białych osób oraz poszerza temat o wątek uprzedzeń w Wielkiej Brytanii – od niewolnictwa po lincze w wielu miastach po pierwszej wojnie światowej.
„The Fire Next Time”, James Baldwin (książka dostępna w języku angielskim)
Klasyka gatunku opowiadająca o ruchach walczących o prawa obywatelskie. Książka podzielona jest na dwie części: pierwsza to list napisany do 14-letniego siostrzeńca Baldwina z okazji 100. rocznicy zniesienia niewolnictwa, a druga – refleksje na temat tego, jak Harlem ukształtował autora. Pozycja ta w doskonały sposób wyraża złość Baldwina na poziom rozwoju społeczeństwa w 1960 roku, jednocześnie pozostawiając czytelnika pełnego nadziei. „Jeśli my – rozumiem przez to relatywnie świadomych białych i relatywnie świadomych czarnych, którzy powinni, jak kochankowie, podtrzymywać lub tworzyć świadomość innych. Jeśli spełnimy swój obowiązek, mimo tego, że nie ma nas wiele, może uda nam się zakończyć ten rasistowski koszmar, odzyskać nasz kraj i zmienić świat”.
„Men We Reaped”, Jesmyn Ward (książka w języku angielskim)
Oprócz jej niezwykle wpływowych powieści jak „Zbieranie kości” i „Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie” laureatka amerykańskiej nagrody National Book Award jest także autorką poruszających wspomnień. Ward opowiada o śmierci pięciu czarnoskórych mężczyzn na przestrzeni jej nie aż tak długiego życia, którzy „padli ofiarą biedy, historii i rasizmu”. Tytuł nawiązuje do wypowiedzi abolicjonistki Harriet Tubman po zakończeniu wojny domowej, która pochłonęła niezliczoną ilość afroamerykańskich żołnierzy: „Usłyszeliśmy grzmot, to były wielkie działa. Później usłyszeliśmy deszcz, ale to była spływająca krew, i kiedy poszliśmy zbierać plony, to byli martwi ludzie, których zebraliśmy”.
„They Can’t Kill Us All: Ferguson, Baltimore, and a New Era in America’s Racial Justice Movement”, Wesley Lowery (książka w języku angielskim)
Reporter „The Washington Post” spędził większość drugiej kadencji prezydenta Baracka Obamy, podróżując z miasta do miasta, by opisywać śmierć nieuzbrojonych czarnych ludzi z rąk białych oficerów policji – Michaela Browna, Tamira Rice’a i Freddie’ego Graya. „They Can’t Kill Us All” zaczyna się od historii aresztowania samego dziennikarza podczas protestów w Ferguson. Lowery miał zbyt wolno usunąć się z drogi, kiedy policjanci wypraszali ludzi z restauracji McDonald’s. Później dziennikarz opowiada o ewolucji ruchu Black Lives Matter. W tym momencie, i nie tylko, jest to pozycja obowiązkowa.
„Inglorious Empire: What The British Did To India”, Shashi Tharoor (książka w języku angielskim)
Napisana przez dyplomatę ONZ, a później posła na Indyjski Kongres Narodowy w Nowym Delhi, książka w zdecydowany sposób odrzuca wszystkie „romantyczne” poglądy o kolonizacji Indii. Wydana kilka tygodni po brexicie dokumentuje systematyczne podporządkowywanie sobie państwa, którego wkład w światową gospodarkę na początku XVIII wieku wynosił ok. 23 proc. Wynik spadł do 3 proc. w momencie, kiedy Wielka Brytania opuściła Indie. Dziś Wielka Brytania poddaje na nowo ocenie swoje imperialistyczne marzenia.
„Umiłowana”, Toni Morrison
To arcydzieło literatury, które przyniosło autorce Nagrodę Pulitzera, opisuje zbiorową traumę odczuwaną przez niewolników i ich potomków. Zainspirowana prawdziwą historią opisaną w „American Baptist” w 1856 roku powieść skupia się wokół Sethe, niewolnicy i matce, której udaje się uciec z fikcyjnej plantacji Sweet Home, aby rozpocząć nowe życie w wolnym stanie Ohio, ale, dosłownie i w przenośni, doganiają ja tam duchy przeszłości. Jak sama mówi, „uwolnienie się to jedno, poczucie własności nad tą uwolnioną sobą to zupełnie co innego”. Pomyślcie o tym jak o świadectwie siły powieści jako formy i lekcji radykalnej empatii.
„The New Jim Crow: Mass Incarceration In The Age of Colorblindness”, Michelle Alexander (książka w języku angielskim)
Jak Ava DuVernay wspomina w swoim świetnym dokumencie „XIII poprawka” (teraz dostępnym na Netlixie), trzynasta poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych zabrania niewolnictwa, „chyba że jest karą za zbrodnię, za którą osoba została właściwie skazana”. Ekspert w dziedzinie praw człowieka, Michelle Alexander, tłumaczy, że w wielu przypadkach ta luka prawna była wykorzystywana. Liczba więźniów w Ameryce wzrosła z 300 tys. do ponad 2 mln od 1980 do 2010 roku. Jej główna teza: tzw. wojna z narkotykami zapoczątkowana przez prezydenta Reagana w końcu „doprowadziła do stworzenia niezwykle rozwiniętego i dobrze zorganizowanego systemu kontrolowania społeczeństwa za pomocą rasy, która funkcjonuje w niezwykle zbliżony sposób do tej z czasów Jima Crowa”. Zgodnie z danymi Centrum Biedy i Nierówności społecznych Uniwersytetu Stanford na koniec 2019 roku 4,7 proc. wszystkich czarnoskórych mężczyzn, mogących zaliczać się do grupy milenialsów w Stanach Zjednoczonych, była w więzieniu.
„Between The World And Me”, Ta-Nehisi Coates (książka w języku angielskim)
„Piszę do ciebie w twoim piętnastym roku” – Ta-Nehisi Coates pisze na początku długiego eseju skierowanego do syna. „Piszę do ciebie, bo to był rok, w którym zobaczyłeś uduszonego za sprzedaż papierosów Erica Garnera; bo już teraz wiesz, że Renishe McBridea zastrzelono za poszukiwanie pomocy, że John Crawford został zastrzelony za przeglądanie rzeczy w sklepie spożywczym. Widziałeś też mężczyzn w mundurach, którzy przejeżdżając, zastrzelili 12-letniego chłopca, Tamira Rice’a, którego przysięgali bronić. Widziałeś też mężczyzn w tych samych mundurach okładających pięściami na poboczu Marlene Pinnock, czyjąś babcię. Teraz już wiesz, jeśli nie wiedziałeś wcześniej, że policja w twoim kraju dostała niepisane prawo zniszczenia twojego ciała”. Po tej przejmującej deklaracji w książce znajdziemy pełną niuansów analizę rasizmu, który sieje spustoszenie w Ameryce, i krytyczną analizę pojęcia białości.
„The Good Immigrant: 21 Writers Explore What It Means To Be Black, Asian, And Minority Ethnic In Britain Today”, pod redakcją Nikesha Shukli (książka w języku angielskim)
Redagowana przez brytyjskiego dziennikarza, a wydana dzięki zbiórce funduszy na portalu crowdfundingowym, książka, w której znajdziemy eseje między innymi takich autorów, jak Reni Eddo-Lodge, Riz Ahmed i Vinay Patel, o pogłębiających się postawach rasistowskich w Wielkiej Brytanii. Pomysł na książkę wziął się z jednego z komentarzy pod artykułem Shukli w „Guardianie”. „Miałem dosyć tej ogólnie wyznawanej zasady, że osoby kolorowe dostają możliwości nie z powodu swoich umiejętności czy wiedzy” – tłumaczył początek projektu. Skupiając się na binarności sytuacji, gdzie „dobrego” imigranta symbolizują ci, których przodkowie to np. złoci medaliści igrzysk olimpijskich, a „zły” imigrant kojarzy się z tymi, którzy czyhają na państwowe benefity. Książka, którą autor opisuje jako „relacja na temat tego, co oznacza dzisiaj być osobą kolorową”, przeczesuje temat ciągłego napięcia jako nieodzownego elementu doświadczenia wszystkich emigrantów.
„Barracoon: The Story Of The Last Slave”, Zora Neale Hurston
„Z milionów ludzi przetransportowanych z Afryki do Ameryki został tylko jeden. Nazywa się Cudjo Lewis i aktualnie mieszka w Plateau w Alabamie, przedmieściach Mobile. To jest właśnie historia tego Cudjo” – tak swoją książkę zaczyna Zora Neale Hurston. „Barracoon” składa się z wywiadów autorki z ostatnią znaną osobą, która przeżyła handel niewolnikami. Z historią Cudjo, przekazaną w jego oryginalnym dialekcie, przeplatają się ujmujące zdania o tym, jak Hurston próbowała namówić go do rozmowy: pojawiała się na jego progu z koszem pełnym dojrzałych brzoskwiń i pudełkiem proszku na insekty marki Bee Brown, żeby pozbyć się komarów. Fenomenalnie ważna i głęboko wzruszająca książka.
„Your Silence Will Not Protect You”, Audre Lorde
– Nie jestem wolna, jeśli choć jedna kobieta nie jest wolna, nawet jeśli jej kajdany są zupełnie odmienne od moich – zadeklarowała Audre Lorde podczas jednego z wystąpień w Connecticut w 1981 roku. – Nie jestem wolna tak długo, jak choć jedna osoba o innym kolorze skóry pozostaje w okowach. Nikt z was nie jest. Każda z prac samozwańczej „czarnej, lesbijki, matki, wojowniczki, poetki” zasługuje na przeczytanie więcej niż raz, ale te zebrane w jednym miejscu jej najlepsze przemówienia i teksty to bardzo wpływowy wstęp do zapoznania się z tym rewolucyjnym głosem.
Artykuł w oryginalnie ukazał się na stronie Vogue.co.uk.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.