Ósma edycja wydarzenia TISZ w Muzeum POLIN odbędzie się pod hasłem „Korzenie”

Już po raz ósmy Muzeum POLIN powita jesień spotkaniem przy wspólnym stole podczas TISZ-u – wydarzenia przybliżającego żydowską kulturę kulinarną. W tym roku organizatorzy chcą, by była to okazja do chwili zadumy i rozmowy o tym, co może nas łączyć w świecie pełnym podziałów.

– To prawdopodobnie jedyny projekt kulturalny w Polsce poświęcony wyłącznie żydowskiej kulturze kulinarnej – podkreśla Magdalena Maślak, kierowniczka działu programów społecznych i kulturalnych w Muzeum POLIN i pomysłodawczyni TISZ-u. W tym roku motywem przewodnim wydarzenia będą korzenie – te dosłowne, wykorzystywane i popularne w polskiej i żydowskiej kuchni, ale i te metaforyczne, symbolizujące nasze pochodzenie, tradycje i historie.

Wędrujące przepisy i tradycje kulinarne

Jak dodaje Magdalena Maślak, kuchnia żydowska w niezwykły sposób obrazuje wędrówki społeczności żydowskiej przez cały świat. – Swoją różnorodność czerpie z własnego bogactwa smaków, ale także otwartości na to, co lokalne. Na przestrzeni wieków kontakt społeczności żydowskich z nieżydowskimi mieszkańcami danych terenów owocował bowiem obustronną wymianą smaków, przepisów i inspiracji kulinarnych – podkreśla. – Na wschodzie Europy kuchnia żydowska wpływała na kuchnię polską i sama zmieniała się pod wpływem lokalnych uwarunkowań, produktów czy receptur. Z powodu tysiącletniej obecności Żydów na ziemiach polskich wiele Polek i Polaków miało okazję zetknąć się z tradycyjnymi potrawami, takimi jak chałka, kugel, cymes czy słynne gefilte, którego wersją jest karp „po żydowsku”. Z drugiej strony – w poczet dań żydowskich weszły takie potrawy jak barszcz, gołąbki (holiszkes), kluski leniwe (szliszkes), naleśniki z serem (blinces), pierogi (kreplech) czy placki ziemniaczane (latkes). Nadchodzący TISZ jest więc dobrą okazją, by poznać tę kuchnię bliżej – wyjaśnia pomysłodawczyni tego wyjątkowego wydarzenia.

Pierwsza edycja TISZ-u odbyła się osiem lat temu. – Sama nazwa „TISZ” pochodzi z języka jidysz i oznacza stół, a w tradycji chasydzkiej także wspólne siedzenie przy jednym stole, rozmawianie, dzielenie się opowieściami, jedzeniem i piciem – tłumaczy Magdalena Maślak.

Korzenie, czyli to, co nas łączy

Tegoroczna odsłona wydarzenia odbywa się pod hasłem „Korzenie” i skupia się wokół kameralnych spotkań, warsztatów kulinarnych i spacerów tematycznych, które będą okazją do rozmów, chwili uważności i odkrywania tego, co nas łączy. Temat przewodni nawiązuje również do nowo otwartej galerii „Więzi”, czyli ostatniej części wystawy stałej Muzeum POLIN, opowiadającej historię potomków polskich Żydów żyjących obecnie w różnych zakątkach świata. – Co ciekawe, na siedem prezentowanych w galerii filmów aż cztery odwołują się do kuchni, potraw i wspomnienia smaków. To bardzo wymowne, ponieważ okazuje się, że właśnie jedzenie jest często nośnikiem naszego pochodzenia i pamięci – podkreśla kuratorka.

Ze względu na obecną sytuację polityczną oraz dramat humanitarny w Strefie Gazy organizatorzy TISZ-u zdecydowali się nadać mu bardziej kameralny i refleksyjny charakter. – Mierzyliśmy się z decyzją, czy nasze wydarzenie w ogóle powinno się odbywać. Ostatecznie uznaliśmy, że może być ono dobrym pretekstem do chwili namysłu i zatrzymania. To nie jest czas na świętowanie, ale na zastanowienie się, czy stół wciąż jeszcze ma przypisywaną mu moc jednania i łączenia, czy nadal może sprawić, by zwaśnione strony spotkały się przy wspólnym posiłku. Chcemy przypomnieć, że przekazywane z pokolenia na pokolenie smaki i rytuały budują mosty między przeszłością a teraźniejszością, przypominając o naszych wspólnych korzeniach – mówi Magdalena Maślak.

TISZ rozpocznie się 24 września 2025 roku i potrwa pięć dni. Wydarzenie zainauguruje śniadanie na targu w Fortecy Kręglickich, podczas którego będzie można poznać żydowskie dania w ich lokalnej odsłonie, oparte na sezonowych, regionalnych produktach. W programie nie zabraknie warsztatów dla osób w różnym wieku, spacerów tematycznych, oprowadzań kuratorskich oraz spotkań i rozmów ze specjalnymi gośćmi. Będzie to m.in. Laurel Kratochvila – twórczyni kultowych miejsc Fine Bagels i Le Balto oraz autorka książek kulinarnych „New European Baking” i ukazującej się w październiku „Dobre, dobre”, w której opowiada o polskiej kuchni widzianej jej oczami. Wydarzenia towarzyszące przygotowały także inne warszawskie muzea, w tym Muzeum Etnograficzne, Muzeum Warszawy oraz Muzeum Warszawskiej Pragi.

Więcej informacji oraz szczegółowy program wydarzeń: polin.pl.