Podczas tegorocznego Triennale w Mediolanie jedno z najważniejszych europejskich wyróżnień w dziedzinie architektury krajobrazu, nagroda „CITY’SCAPE”, przypadła Pawłowi Grobelnemu. Projektant został uhonorowany za koncepcję zagospodarowania przestrzeni wokół Jeziora Słupeckiego. Uroczysta gala w Salone d’Onore w Palazzo dell’Arte w Mediolanie zgromadziła czołowych twórców, urbanistów i architektów krajobrazu z całego świata.
Prestiżowa europejska nagroda „CITY-SCAPE” promuje zrównoważone i społeczne przestrzenie publiczne oraz architekturę krajobrazu. Przyznawana przez Narodową Włoską Radę Architektów i organizację PAYSAGE, jest wręczana podczas Triennale di Milano, któremu towarzyszy sympozjum CITY’SCAPE „Landscape Project for Life and Climate”.
Podejście projektowe oparte na szacunku do miejsca, kontekstu i natury znajduje uznanie w międzynarodowym środowisku architektów
W tym roku wyróżnienie otrzymał polski projektant Paweł Grobelny za koncepcję zagospodarowania nadbrzeża Jeziora Słupeckiego. Nagroda podkreśla nie tylko wyjątkowy obiekt, lecz przede wszystkim postawę projektową Grobelnego – jego szacunek dla natury i dbałość o harmonijną integrację przestrzeni publicznej z otoczeniem. – To dla mnie bardzo ważne wyróżnienie, przede wszystkim dlatego, że dotyczy przestrzeni publicznej – tematu, którym zajmuję się od wielu lat i który jest mi szczególnie bliski – podkreśla Grobelny i dodaje, że „CITY’SCAPE” to dla niego nie tylko prestiż, lecz także znak, że podejście oparte na szacunku do miejsca, kontekstu i natury znajduje uznanie w międzynarodowym środowisku.
Jury nagrody CITY’SCAPE jako szczególnie wartościowe oceniło organiczne podejście do projektowania
Nagrodzony projekt Pawła Grobelnego obejmował aranżację nadbrzeża Jeziora Słupeckiego, przestrzeni o szczególnym znaczeniu dla tutejszych mieszkańców, która idealnie wpisuje się w koncepcję „trzeciego miejsca”, sformułowaną przez amerykańskiego socjologa miasta Raya Oldenburga. – Według tej teorii, obok domu (pierwszego miejsca) i pracy (drugiego miejsca), potrzebujemy także przestrzeni neutralnych, jak parki, kawiarnie, biblioteki czy skwery, dostępnych dla wszystkich, sprzyjających odpoczynkowi, spotkaniom i codziennemu oderwaniu się od rutyny. Nadbrzeże Jeziora Słupeckiego może być właśnie takim „trzecim miejscem”, idealnym nie tylko na weekendowy spacer, lecz także na szybkie przewietrzenie głowy po pracy czy poranny kontakt z naturą. Z centrum Słupcy można dojść tu pieszo w zaledwie kilkanaście minut – mówi Paweł Grobelny.
Jego projekt poprzedziły wnikliwe badania terenu uwzględniające wrażliwość przyrodniczą tego miejsca. W proces zaangażowano m.in. ornitologa, którego opinia pomogła określić, gdzie można bezpiecznie lokalizować obiekty małej architektury, by nie ingerować w obszary gniazdowania ptaków.
Szczególną uwagę poświęcono także trzcinowiskom – przy niektórych obiektach, jak platformy czy siedziska, ich lokalizacja została tak zaprojektowana, by nie naruszać tej naturalnej bariery, a jedynie umożliwić użytkownikom przebywanie możliwie blisko przyrody, bez zakłócania jej równowagi. – Obiekty wprowadzane do naturalnego krajobrazu powinny być projektowane powściągliwie i w sposób możliwie najdelikatniejszy tak, by nie dominowały nad otoczeniem, lecz subtelnie je dopełniały. Najważniejsza w takich miejscach jest bowiem nie forma czy monumentalność, lecz możliwość bliskiego, nieskrępowanego kontaktu z naturą – podkreśla projektant.
Zamiast tradycyjnego, prostego pomostu Grobelny zaproponował tu oryginalną, falistą konstrukcję nawiązująca do naturalnych form krajobrazu. Pomost rozciąga się nad taflą jeziora, wnikając w jego głębię i oferując różnorodne przestrzenie do relaksu i obserwacji przyrody.
Właśnie to organiczne podejście do projektowania – uwzględniające czas, proces i zrównoważony rozwój – jury nagrody CITY’SCAPE oceniło jako szczególnie wartościowe. Paweł Grobelny postrzega zrównoważone projektowanie jako działanie ukierunkowane na długofalową obecność – projektowanie z myślą o tym, jak dana przestrzeń będzie funkcjonować za kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt lat. Kluczowe są dla niego umiar, unikanie nadprodukcji oraz szacunek dla zasobów i ekosystemów. Istotna jest także wielofunkcyjność wprowadzanych do przestrzeni obiektów. – W kontekście projektów dla przestrzeni publicznej cały czas trzeba myśleć o tym, że to projekt na długie lata, a jego poszczególne elementy muszą być otwarte na różne scenariusze użytkowania, które być może będą zmieniać się wraz z upływem lat – komentuje Grobelny.
Paweł Grobelny chętnie tworzy projekty w drewnie
Paweł Grobelny od lat konsekwentnie tworzy projekty charakteryzujące się minimalizmem, harmonią z otoczeniem i wykorzystaniem naturalnych materiałów – zwłaszcza drewna, które także w nagrodzonym projekcie zajmuje wyjątkowe miejsce. – Drewno ma dla mnie wartość nie tylko praktyczną, lecz także emocjonalną. To materiał, który się starzeje, zmienia, patynuje. Wprowadza do przestrzeni element naturalnej czasowości. Zawsze staram się nie przykrywać naturalnego drewna farbą, a jedynie je impregnować. Pozwalam temu materiałowi naturalnie się starzeć, patynować, zmieniać w czasie. To proces, który zbliża go jeszcze bardziej do krajobrazu – komentuje Grobelny.
Projektant podkreśla również, że drewno to nie tylko materiał zrównoważony, lecz także wyjątkowo przyjazny człowiekowi. – W przypadku obiektów małej architektury, takich jak ławki czy pomosty, z którymi mamy bezpośredni kontakt, istotne jest nie tylko to, jak wyglądają, lecz także jak się je odczuwa – zaznacza Grobelny i dodaje: – Drewno jest materiałem ciepłym i przyjemnym w dotyku. W swoich projektach zwracam uwagę na ten haptyczny wymiar przestrzeni, bo zbyt często skupiamy się wyłącznie na jej odbiorze wzrokowym, zapominając, że architekturę odbieramy całym ciałem.
Projektant przestrzeni publicznych to mediator między człowiekiem a środowiskiem naturalnym
Filozofia Pawła Grobelnego daleka jest od rozumienia projektowania wyłącznie jako kreacji formy. Dla polskiego projektanta przestrzeni publicznych równie ważne – jeśli nie ważniejsze – jest budowanie relacji: z miejscem, z otoczeniem, z przyrodą. – Projektant przestrzeni publicznych to ktoś więcej niż autor rozwiązań estetycznych. To mediator – tłumacz próbujący przywrócić zerwane więzi między człowiekiem a środowiskiem naturalnym – komentuje Grobelny.
W obliczu współczesnych wyzwań cywilizacyjnych projektant podkreśla konieczność redefinicji roli natury w przestrzeni miejskiej. Zwraca uwagę, że zmiany klimatyczne oraz kurczenie się terenów zielonych w miastach stanowią poważne problemy, które wymagają zmiany podejścia do projektowania. – Nie możemy traktować natury jako czegoś „dodatkowego”, co można zaprojektować po wszystkim innym. To natura powinna stanowić punkt wyjścia i stać się trzonem dla całego procesu twórczego. Projektowanie przestrzeni miejskich powinno odbywać się z większą pokorą i świadomością wpływu na środowisko naturalne – podsumowuje projektant.
Nagroda w Mediolanie to kolejny krok w międzynarodowej karierze Grobelnego. Jego realizacje można oglądać, m.in. w Brukseli, Szanghaju, Paryżu czy Strasburgu. Niezależnie od skali projektu jego podejście pozostaje spójne: projektować przestrzenie, które są trwałe, potrzebne i stworzone z poszanowaniem natury.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.