Zdrowie to więcej niż liczba na wadze

W czasach, gdy kobiece ciało nadal bywa oceniane przez pryzmat rozmiaru, Magdalena Paradzińska, dyrektorka generalna Novo Nordisk Polska przypomina, że zdrowie to coś znacznie więcej niż liczba na wadze. Opowiada o redefinicji piękna, roli edukacji zdrowotnej, walce ze stygmatyzacją otyłości i tym, dlaczego empatia powinna iść w parze z nowoczesnym przywództwem.

Jak pani zdaniem zmienia się dziś definicja kobiecego piękna? Czy rzeczywiście zamiast na wymiarach skupiamy się na równowadze i zdrowiu?

Przez dekady piękno było utożsamiane z określoną sylwetką, często nierealną, osiąganą kosztem zdrowia psychicznego i fizycznego. Dziś, na szczęście, to się zmienia, chociaż wciąż dzieje się to zbyt wolno. Coraz częściej odchodzimy od jednego wzorca na rzecz różnorodności i równowagi. Oczywiście, wciąż nie jesteśmy w idealnym punkcie, ale to krok w dobrą stronę. Marzy mi się, abyśmy nasze ciało postrzegali przez pryzmat zdrowia, a nie rozmiaru. Kobiece piękno ma wiele wymiarów, ale ważne by zdrowie było jego najważniejszym fundamentem i to już od najmłodszych lat. Dlatego warto, żeby każdy z nas zadał sobie pytanie – czy zdrowie jest dla nas priorytetem, czy może schodzi na dalszy plan?

Czy zauważa pani zmianę postaw społecznych wobec kobiecego ciała i zdrowia? Jakie znaczenie pani zdaniem ma w tym procesie edukacja? Czy odgrywa ważną rolę w przeciwdziałaniu mitom i uproszczeniu dotyczącym chorób przewlekłych?

Coraz więcej tematów dotyczących zdrowia przestaje być traktowane jako tabu, to pozytywna zmiana. Nadal jednak, szczególnie jeśli chodzi o nasze ciało czy społeczne oczekiwania, funkcjonuje wiele mitów, które nie tylko szkodzą naszemu zdrowiu, ale także stygmatyzują. W Novo Nordisk od wielu lat prowadzimy działania edukacyjne dotyczące chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca czy choroba otyłościowa, które dotykają milionów ludzi i stanowią potężne wyzwanie zdrowotne. Obecnie ponad połowa dorosłych Polaków ma nadwagę lub otyłość. Według danych OECD powikłania związane z otyłością sprawiają, że Polacy cierpiący na nią żyją krócej średnio o cztery lata w porównaniu z osobami o prawidłowej masie ciała. To dane obrazujące skalę wyzwań. Ale czy myśląc o otyłości, widzimy pacjenta zmagającego się z chorobą, czy ciało odbiegające od społecznie przyjętej normy?

Jak wynika z badania opinii zrealizowanego w ramach naszej kampanii edukacyjnej „Porozmawiajmy szczerze o otyłości” 80% Polaków wciąż postrzega otyłość jako defekt estetyczny. Winą obarcza się osoby chore, twierdząc, że wystarczy „jeść mniej” lub „więcej się ruszać”. Wielu z nas wie, że łatwo tak powiedzieć, ale zdecydowanie trudniej to zrobić. Wiele prób kończy się niepowodzeniem dlatego, że otyłość to przewlekła choroba, o złożonej etiologii, która ma tendencję do nawrotów i nie ustępuje samoistnie. To poważne schorzenie, które wymaga kompleksowego leczenia i systemowego wsparcia. Niezwykle ważne jest abyśmy to zrozumieli i przestali stygmatyzować osoby chorujące na otyłość. Bez tego trudno będzie o kolejne kroki, czyli podjęcie decyzji o leczeniu. Edukacja i zwiększenie świadomości społecznej są absolutnie kluczowe – i tu ogromną rolę odgrywają media, w tym media społecznościowe. Dziennikarze, dziennikarki oraz twórcy internetowi mają dziś realny wpływ na kształtowanie postaw i narracji – zarówno na poziomie indywidualnym, jak i w systemowym podejściu do leczenia otyłości. Tylko dzięki rzetelnej wiedzy, zrozumieniu i dialogowi możemy przeciwdziałać stygmatyzacji i realnie wspierać pacjentów.

Czy otyłość dotyka kobiety w inny sposób niż mężczyzn?

W pewien sposób tak – szczególnie gdy spojrzymy na przyczyny otyłości, ale też na jej konsekwencje. To kobiety częściej doświadczają depresji, która może sprzyjać rozwojowi otyłości i odwrotnie – nadmierna masa ciała może prowadzić do zaburzeń psychicznych. To my, kobiety częściej odczuwamy większą presję związaną z wyglądem zewnętrznym, przez co zwracamy większą uwagę na swoje ciało i to jak wyglądamy. Nie bez znaczenia są też biologiczne i hormonalne różnice, które mają wpływ na to, jak rozłożona jest tkanka tłuszczowa w naszym ciele. Problemy metaboliczne czy nadmierna masa ciała mogą wiązać się również z takimi konsekwencjami zdrowotnymi, jak np. trudności z zajściem w ciąże – są to trudne sytuacje, które mają wpływ zarówno na życie kobiety, jak i jej bliskich.

Jakie przełomowe rozwiązania oferuje Novo Nordisk w leczeniu chorób przewlekłych, które są najpilniejszymi wyzwaniami zdrowotnymi?

Novo Nordisk już od ponad stu lat koncentruje się na leczeniu chorób przewlekłych. Przez dekady byliśmy świadkami, jak dzięki innowacjom terapeutycznym cukrzyca z choroby śmiertelnej stała się przewlekłym, kontrolowanym schorzeniem. Dziś podejmujemy podobne wyzwanie w leczeniu otyłości, która jest jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych naszych czasów.

Odpowiadając na pytanie, Novo Nordisk jest pionierem w rozwoju terapii opartych na analogach GLP-1, czyli na hormonie, który wpływa m.in. na metabolizm i reguluje poczucie sytości. Pierwszy lek z tej grupy trafił do pacjentów z cukrzycą już ponad 15 lat temu. Od marca tego roku, semaglutyd w dawce 2.4 mg jest dostępny także w leczeniu choroby otyłościowej. To lek, który jest wskazany w celu zmniejszenia i utrzymania masy ciała, a dodatkowo może wpływać na redukcję ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u osób z otyłością lub powikłaną nadwagą. To ważne, bo to właśnie nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, zawał serca, niewydolność serca czy udar mózgu powodują nawet 35% zgonów w naszym kraju w skali roku. A w przypadku osób z otyłością choroby sercowo-naczyniowe są przyczyną śmierci aż 7 na 10 chorych w Polsce.

Naszą rolą jako firmy z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu chorób przewlekłych jest nie tylko dostarczanie terapii, ale też towarzyszenie pacjentom w tej drodze, poprzez działania edukacyjne budujące świadomość ich choroby i zmniejszanie stygmatyzacji, z którą się mierzą. Od ponad 5 lat realizujemy ogólnopolską kampanię edukacyjną „Porozmawiajmy szczerze o otyłości” w ramach której powstała strona ootylosci.pl, która jest kompendium rzetelnej, zweryfikowanej wiedzy na temat otyłości.

Czy istnieje uniwersalna recepta na leczenie otyłości?

Nie istnieje jedna recepta na leczenie otyłości, skuteczne leczenie musi być dostosowane do konkretnego człowieka – jego stylu życia, uwarunkowań biologicznych, społecznych, emocjonalnych. W leczeniu otyłości indywidualne podejście do chorego to podstawa. Aktualne wytyczne leczenia otyłości opierają się na znanym większości z nas – wskaźniku BMI na podstawie którego lekarz rozpoznaje nadwagę lub otyłość. Jednak eksperci coraz częściej podkreślają, że nie jest to optymalny wskaźnik, bo nie uwzględnia np. płci, wieku czy masy mięśniowej, przez co czasem okazuje się zawodny. Dlatego coraz częściej mówi się o konieczności oceny składu ciała, która pozwala precyzyjnie określić ilość tkanki tłuszczowej, tkanki mięśniowej oraz wody w organizmie. Warto pamiętać, że leczenie otyłości powinno być kompleksowe – to indywidualnie dobrana dieta oraz odpowiednio dobrana aktywność fizyczna. Tak jak w przypadku innych chorób przewlekłych lekarz może zalecić farmakoterapię. Metodą stosowaną w leczeniu otyłości są także operacje bariatryczne. Farmakoterapię należy zawsze stosować po konsultacji z lekarzem i pod jego nadzorem, a leki przyjmować zgodnie ze wskazaniami i zaleceniami lekarza.

Czy uważa pani, że moda na szybkie efekty w odchudzaniu i leczeniu może stać się źródłem zagrożenia dla zdrowia?

Zdecydowanie tak. Presja na natychmiastowy efekt – szczególnie w kontekście zdrowia – może być bardzo niebezpieczna. Otyłość to nie kwestia wyglądu, to choroba, która ma ponad 200 zagrażających życiu powikłań. Mówiąc dobitnie, otyłości się nie „odchudza”, ją się leczy. Zbyt często widzimy osoby, które, by osiągnąć zamierzony efekt próbują ekstremalnych diet, leków stosowanych niezgodnie ze wskazaniami czy detoksów, oczekując szybkiej zmiany. Tylkozrównoważona redukcja masy ciała może przynieść długotrwałe korzyści zdrowotne. Gwałtowna utrata kilogramów może prowadzić m.in. do niedoborów żywieniowych, utraty masy mięśniowej i kostnej czy nawrotu choroby otyłościowej, tzw. efektu jo-jo i w dłuższej perspektywie, zwiększyć ryzyko zaburzeń metabolicznych i pogorszyć stan osoby chorującej na otyłość lub zmagającej się z nadwagą.

Jak przekonać pacjentów, że skuteczna terapia to proces, a nie błyskawiczny rezultat?

W dzisiejszym świecie bardzo często oczekujemy szybkich rozwiązań, ale zdrowie nie poddaje się temu rytmowi – wymaga czasu, zrozumienia, zaangażowania i przede wszystkim konsekwencji. Kiedy mówimy o otyłości, musimy mieć świadomość, że nadmierne kilogramy to nie jedynie defekt kosmetyczny, to stan, w którym nasz organizm choruje i dlatego celem leczenia nie jest tylko redukcja masy ciała, ale zapobieganie rozwojowi jej powikłań lub łagodzenie ich przebiegu. To proces, który nie przynosi błyskawicznych rezultatów.

Od kilku lat obserwujemy też zainteresowanie stosowaniem leku Novo Nordisk, pierwotnie przeznaczonych do leczenia cukrzycy typu 2 w celu redukcji masy ciała. Czy to dobry kierunek?

Bardzo dziękuje za to pytanie, bo to niezwykle ważna kwestia dla bezpieczeństwa pacjentów. Rozprawmy się raz na zawsze z tym mitem. Lek, o którym Pani wspomina to terapia zawierająca substancję czynną semaglutyd w dawce maksymalnie 1 mg i jest to lek, który stosuje się w leczeniu osób dorosłych, u których cukrzyca typu 2 nie jest odpowiednio kontrolowana. Nie jest on zatwierdzony do leczenia otyłości ani do stosowania u dorosłych bez cukrzycy typu 2.

Natomiast, na rynku polskim dostępny jest już lek Novo Nordisk zawierający tę samą substancję czynną, ale o innej dawce i innej nazwie handlowej, który został zarejestrowany w celu leczenia otyłości i nadwagi z powikłaniami.

Chciałabym jednak wyraźnie podkreślić, że farmakoterapia to decyzja medyczna, która powinna być podejmowana wyłącznie po konsultacji z lekarzem specjalistą, a leczenie powinno odbywać się pod stałą kontrolą, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb pacjenta oraz zgodnie ze wskazaniami. 

Empatia i odpowiedzialność – jak firma farmaceutyczna może je wcielać w życie? Czy w nowoczesnym przywództwie da się je połączyć z twardymi decyzjami biznesowymi?

Empatia i odpowiedzialność, to podstawowe elementy podejmowania decyzji biznesowych nastawionych na długofalowe i zrównoważone efekty, szczególnie właśnie teraz, w czasach tak szybko się zmieniających. To dzięki empatii podejmujemy decyzje, które biorą pod uwagę potrzeby zarówno tych, którzy będą twórcami jak i odbiorcami danego rozwiązania, a to zwiększa prawdopodobieństwo sukcesu każdego przedsięwzięcia także w obszarze zdrowia. To również dzięki empatii jesteśmy w stanie budować zaufanie i długotrwałe relacje w zespołach, które wpływają na jakość otoczenia pracy, na nasz dobrostan oraz na zaangażowanie pracowników. Wiele badań prowadzonych w ostatnich latach, często wymienia empatię, jako nieodzowny element nowoczesnego przywództwa niezależnie, czy jest to przywództwo kobiece czy męskie i w pełni zgadzam się z tymi wnioskami.

Obok empatii istotne też jest dalekosiężne myślenie, kluczowe w obliczu ogromnych wyzwań zdrowotnych, związanych z epidemią cukrzycy i otyłości. Jednym z podstawowych elementów działania Novo Nordisk jest wprowadzanie innowacyjnych terapii, które pozwalają nam coraz lepiej mierzyć się z tymi schorzeniami. Mamy jednak świadomość, że wyzwania te są szersze, i patrząc w długiej perspektywie potrzebujemy też wzrostu świadomości w społeczeństwie, skutecznej edukacji oraz działań prewencyjnych i profilaktyki. Bez tego nie poradzimy sobie ze wzrostem zachorowań na chorobę otyłościową, a także jej konsekwencjami. Działając w myśl odpowiedzialności społecznej angażujemy się w porozumienia i partnerskie współprace na wielu poziomach – od edukacji już na etapie szkoły, czyli budowania właściwych nawyków już od początku, przez edukację zdrowotną i kampanie społeczne oraz opiekę i wsparcie dla pacjentów zmagających się z chorobami przewlekłymi.

Partnerem artykułu jest Novo Nordisk Polska.