Justyna Kopińska: Dzięki neuroplastyczności w każdym wieku możemy się rozwijać

W filmie „Whiplash” młody perkusista zamienia neuroplastyczność w pole bitwy między ambicją a granicami ludzkiego układu nerwowego. Justyna Kopińska w cotygodniowym felietonie podejmuje temat neuroplastyczności.

Naukowcy dowodzą, że ludzki mózg pozostaje plastyczny nawet w dorosłym życiu, co pozwala mu adaptować się, gdy uczymy się nowych zadań.

W filmie „Whiplash” obserwujemy, że zachowanie nauczyciela wprowadza trwałe zmiany w umyśle ucznia

Andrew (Miles Teller), utalentowany uczeń nowojorskiego konserwatorium muzycznego, trafia na zajęcia do wybitnego i okrutnego nauczyciela Fletchera (J.K. Simmons). Pod wpływem autorytetu Andrew odrzuca przyjaźnie i związek na rzecz kariery artystycznej. Bez wytchnienia dąży do muzycznej doskonałości.

Film Damiena Chazelle’a opowiada o pasji i oddaniu, a także o zmianie całej naszej struktury umysłowej. Codzienne wybory, obecność, poświęcanie uwagi determinują nie tylko naszą przyszłość, lecz także obraz naszego mózgu.

Badanie Christiana Gasera i Gottfrieda Schlauga opublikowane w „Journal of Neuroscience” pokazało, że lata ćwiczeń potrafią rozbudować obszary mózgu odpowiedzialne za słuch, ruch i emocje. Praca nad mózgiem może zatem przypominać fizyczny trening naszych mięśni. Według neuronaukowców to, czemu poświęcamy uwagę, wpływa na nasze wnętrze.

W „Whiplash” obserwujemy, że zachowanie nauczyciela wprowadza trwałe zmiany w umyśle ucznia. Dostrzegamy przekraczanie granic, nawet jeśli obraz jest tak hipnotyzujący, że trudno je wyznaczyć.

Fletcher nie prowadzi bowiem uczniów o milimetr do przodu, lecz dba, by nawet o milimetr nie odbiegali od wyznaczonych przez niego najwyższych standardów muzycznych. 

Zaciętość Andrew sprawia, że Fletcher może go stworzyć na swój obraz i podobieństwo.

Neuroplastyczność to zdolność mózgu do tworzenia nowych połączeń

Możemy też sami się kształtować. Neuroplastyczność to zdolność mózgu do tworzenia nowych połączeń, co pozwala na adaptację do różnorodnych warunków. Codzienne doświadczenie może realnie przekształcić strukturę mózgu dorosłego człowieka.

Nie tylko muzycy potrafią przeorganizować mózg. Podobny efekt zaobserwowano u londyńskich taksówkarzy.

Badanie profesor Eleanor Maguire z University College London pokazało, że mózg londyńskich przewoźników zmieniał się pod wpływem lat spędzonych na manewrowaniu po labiryntach ulic. Taksówkarze uczyli się ponad 25 tys. ulic i 20 tys. zabytków. Zmiany w ich mózgach były monitorowane przy pomocy rezonansów. Hipokamp, odpowiedzialny za pamięć przestrzenną, był u taksówkarzy większy niż u osób, które nie przeszły podobnego umysłowego treningu.

Ludzki mózg pozostaje plastyczny nawet w dorosłym życiu, co pozwala mu adaptować się, gdy uczymy się nowych zadań

– Ludzki mózg pozostaje plastyczny nawet w dorosłym życiu, co pozwala mu adaptować się, gdy uczymy się nowych zadań – mówiła profesor Maguire na łamach BBC. – Struktura hipokampu może zmieniać się pod wpływem stymulacji zewnętrznej. To zachęta dla dorosłych, którzy chcą zdobyć nowe umiejętności w późniejszym życiu – dodała badaczka.

Neuroplastyczność to coś więcej niż zjawisko biologiczne. To dowód na to, że człowiek nigdy nie jest „skończony”. Na każdym etapie naszego życia możemy wybierać Fletcherów naszego życia lub równowagę, ambicję, mądrość.

W każdym wieku, po każdym doświadczeniu, możemy się przeorganizować – w mózgu, w emocjach, w sposobie myślenia o sobie.

Wszystko, co przyswajamy, staje się częścią nas samych.