Wystawa „Szklane życiorysy”. Nieznana historia polskich projektantek szkła

Wystawa „Szklane życiorysy. Polskie projektantki szkła (1945-2020)” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu jest poświęcona artystkom i rzemieślniczkom, które, choć często niedoceniane za życia, zmieniły oblicze rodzimego designu. Imponującą kolekcję ich projektów będzie można podziwiać od 3 października.

Podczas gdy twórczość Henryka Albina Tomaszewskiego, Jana Drosta czy Ludwika Fiedorowicza jest znana i ceniona nie tylko w Polsce, lecz również za granicą, o dorobku Haliny Jastrzębowskiej-Sigmund, Marii Słaboń i Moniki Orkusz wciąż słyszeli nieliczni. Dlaczego?

Odpowiedzi na to pytanie poszukuje nowa wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. „Szklane życiorysy. Polskie projektantki szkła (1945-2020)” to największy w historii przegląd twórczości rodzimych artystek i rzemieślniczek – od powojennych pionierek po współczesne twórczynie.

Herstoria polskiego rzemiosła

„Szklane życiorysy” to wyjątkowa okazja, by poznać zapomnianą historię polskiego rzemiosła. Choć kolejne pokolenia polskich projektantek były ważną siłą kształtującą oblicze rodzimego designu, artystki nie mogły liczyć na uznanie i rozgłos jak koledzy po fachu. Rzadko pełniły funkcje kierownicze i na ogół pozostawały w cieniu swoich przełożonych. Ich indywidualne losy i unikatowe podejście do szkła sprawiły jednak, że ich projekty w końcu doczekały się zasłużonej uwagi.

Do grona bohaterek „Szklanych życiorysów” należą m.in. pionierki powojennego rzemiosła Halina Jastrzębowska-Sigmund i Wanda Zawidzka-Manteuffel, przez lata związane z warszawskim Ładem. Na wystawie towarzyszą im także przedstawicielki kolejnych pokoleń twórczyń, jak Regina Włodarczyk-Puchała (tworząca w słynnej Hucie Julia, w której pracował także Henryk Albin Tomaszewski), Maria Słaboń czy projektantki eksperymentalnego ośrodka Instytutu Szkła: Barbara Świstacka, Zofia Pasek i Monika Orkusz. Wśród prezentowanych prac nie mogło zabraknąć współczesnych projektantek, jak Aleksandra Kujawska, Katarzyna Hałas, Agnieszka Bar, Agnieszka Leśniak czy Małgorzata Dajewska 

Na ekspozycji prezentowane będą przedmioty codziennego użytku – jak misternie rzeźbione dzbanki Haliny Jastrzębowskiej-Sigmund, kolorowe świeczniki Barbary Urbańskiej-Miszczyk czy kryształowe wazony Reginy Włodarczyk-Puchały – a także eksperymentalne obiekty, od szklanych płaskorzeźb Eryki Trzewik-Drost po „Smoki” Aleksandry Kujawskiej.

Ciąg dalszy nastąpi

– O niektórych z artystek szkła wiemy bardzo niewiele, a dokumentacja ich projektanckich dokonań jest nierozpoznana i skromna – mówi dr Barbara Banaś, badaczka herstorii polskiego rzemiosła i kuratorka wystawy, i dodaje: – Wszystkie jednak traktowały szkło jako materię będącą wspaniałym tworzywem artystycznych poszukiwań i z wielką świadomością starały się pogodzić designerskie aspiracje i pomysły z realiami czasów, w których przyszło im działać.

– Zgromadzone eksponaty są także opowieścią i zapisem historii zmieniających się oczekiwań odbiorców, podlegającej nieustannym transformacjom sferze życia domowego i społecznego, która wraz z reorientacją potrzeb i rytuałów wpływa na ikonosferę wnętrz prywatnych i publicznych i na ostateczny kształt przedmiotów – stwierdza Banaś. Jak zaznacza kuratorka, wystawa nie jest kompletną historią polskiego rzemiosła. Jej herstoria pisze się na naszych oczach.

Wystawę „Szklane życiorysy. Polskie projektantki szkła (1945-2020)” będzie można oglądać w Muzeum Narodowym we Wrocławiu od 3 października 2023 roku do 14 stycznia 2024 roku.