Rzemiosło stało się dziś głęboko osobistym językiem. Każdy twórca biorący udział w Contemporànii wnosi nie tylko umiejętności, ale także fragmenty własnego życia i swoich czasów. W świecie naznaczonym niepewnością – czy to z powodu trudności ekonomicznych, wysiedleni, czy nawet wojny – wielu artystów i twórców transformuje swoje lęki, zmagania i nadzieje bezpośrednio na tematy prac. Za pomocą ich rąk materiał staje się nośnikami pamięci i świadectwa – mówi Paulo Ribeiro, założyciel i dyrektor Contemporànii Barcelona, i zaprasza do Barcelony na tegoroczną edycję przeglądu hiszpańskiego i międzynarodowego rzemiosła.
Współczesne rzemiosło wychodzi daleko poza przedmiot
Na pytanie, w jaki sposób współczesne rzemiosło odpowiada na potrzeby współczesności, Paulo Ribeiro ma gotową, przemyślaną odpowiedź – artyści tworząc, wyjątkowo często sięgają do trudnych emocji. – To zjawisko widoczne w różnych kulturach: w Europie, Ameryce Łacińskiej i Azji. Dostrzegamy prace, które niosą ze sobą emocjonalny ciężar, ale także głębokie poczucie nadziei i wytrwałość. Jednym z poruszających przykładów jest praca ukraińskiego artysty Denis Music, reprezentowanego przez Juana Riusecha na wystawie „Shining Despair” (OFF Contemporania Circuit w Barcelonie). Te obiekty odnoszą się do bieżącej sytuacji w Ukrainie – mówi Paulo Ribeiro, podkreślając, że kunszt w tym wypadku nie ogranicza się do formy i techniki, ale odnosi się także do wizualnego języka form, faktur, kolorów, jaki staje się osobistym świadectwem oraz sposobem na zrelacjonowanie historycznych wydarzeń. To przekaz wykraczający daleko poza sam obiekt.
– Równie mocne, choć posługujące się innym językiem, są prace amerykańskiej artystki Kiary Pelissier. Jej dzieła napędzane emocjami tworzą wizualny pamiętnik, w którym faktura i kolor to elementy przekazu. Pracując ze szkłem, Kiara bada z jednej strony jego trwałość, z drugiej zmienność formy w świetle. Każde dzieło poszukuje piękna, rozumie je inaczej, sięga po osobiste doświadczenia. Przekształca kruchości w siłę – relacjonuje Ribeiro i dodaje, że rzemiosło tak często związane z rodzinną czy lokalną tradycją zachowuje formę ciągłości w rozedrganym, za szybko zmieniającym się świecie.
Tradycja w rzemiośle to ciągłość, której tak bardzo dziś potrzebujemy
– Mówiąc o lokalnych tradycjach, mamy na myśli dziedzictwo, wiedzę przekazywaną z dziadków na rodziców, z pokolenia na pokolenie. To przekazywanie jest kluczowe, a jednak w ostatnich dekadach często się zacierało. Właśnie dlatego tradycje sprzed wieków są dziś cenniejsze niż kiedykolwiek. Niosą ze sobą nie tylko techniki, ale także wartości, symbolikę i tożsamość kulturową – zauważa Paulo Ribeiro i dodaje, że ciągłość to nie tylko biografie jednostek, ale historie całych firm i marek. – W Katalonii winiarnia Corpinnat Recaredo ucieleśnia kunszt rzemieślniczy poprzez swoje skrupulatne, uświęcone tradycją metody produkcji wina musującego, podnosząc tradycję rolniczą do kulturowego symbolu. Podobnie terakota produkowana przez La Bisbal d’Empordà, zakorzeniona w wiekach rzemieślniczej wiedzy, wciąż inspiruje współczesnych twórców, udowadniając, że lokalne dziedzictwo może ewoluować i zachowywać jednocześnie swoją autentyczność.
– Contemporània to wydarzenie, na którym to, co tradycyjne, spotyka się ze współczesnością. Udowadnia, że dziedzictwo nie kostnieje, ale przekształca się w witalną siłę kształtującą przyszłość rzemiosła – mówi Paulo Ribeiro, kreśląc misję barcelońskiego biennale, po czym dodaje, że sukces zawdzięcza wymagającej publiczności.
– To kolekcjonerzy, właściciele galerii, dyrektorzy muzeów oraz profesjonaliści ze świata sztuki, designu i mody. W tegorocznej edycji współpracujemy z Soho House i Young Collectors Circle – obie organizacje skupiają zaangażowaną widownie wrażliwą na sztukę, design i rzemiosło. Ich współpracownicy doceniają nie tylko konceptualną stronę prac, ale także kunszt techniki i materiału. Jednocześnie Contemporània przyciąga również zwiedzających, którzy są po prostu ciekawi. Chcą odkryć i zrozumieć świat wysokiej klasy rzemiosła w całym jego bogactwie i różnorodności.
Jaką misję ma rzemiosło w XXI wieku?
Ale jaka przyszłość może czekać rzemiosło w dobie taniej i szybkiej produkcji masowej oraz globalizacji? – Wyzwania stwarzają też nowe możliwości. Coraz bardziej docenia się wartość czasu, powolny proces czy pracę rąk ludzkich. To wartości, które stoją w ostrym kontraście z erą cyfrową – zauważa Ribeiro i rozwija: – Wierzę, że w ciągu najbliższych pięciu lat rzemiosło stanie się jeszcze ściślej powiązane ze światem luksusu. Ludzi coraz bardziej pociągają wyjątkowe przedmioty, które ucieleśniają nie tylko techniczne mistrzostwo, ale także autentyczność i głębokie zakorzenienie w codzienności.
W dalszej, bo 25-letniej perspektywie czasowej Paulo Ribeiro przewiduje współistnienie innowacyjnych technologii z ludzkim wymiarem tworzenia – tradycją przodków, lokalnością: – Jeśli dziś obserwujemy, że rzemiosło zyskuje uznanie na rynku sztuki, to w przyszłości może być postrzegane jako jeden z podstawowych języków, za pomocą których Europa definiuje swoją tożsamość kulturową.
To, co będzie wyróżniać rzemieślnika nowych czasów, to według Paula Ribeiro równowaga pomiędzy dwoma aspektami działalności – koncepcyjny wymiar pracy połączony z dogłębną, praktyczną wiedzą na temat formy, materiału i umiejętności.
– W tym sensie inicjatywy takie jak Nagroda Rzemiosła Fundacji Loewe są niezbędne, ponieważ zapewniają międzynarodową platformę współczesnym twórcom. Nagroda nie tylko podkreśla różnorodność dzisiejszych praktyk, ale także na nowo definiuje znaczenie rzemiosła w XXI wieku: połączenie dziedzictwa, innowacji i wizji artystycznej, które rezonuje na całym świecie. Podobnie Przewodnik Homo Faber Fc odgrywa kluczową rolę w dokumentowaniu i celebrowaniu doskonałości rzemiosła na całym świecie, łącząc odbiorców z mistrzami rzemiosła i zapewniając, że to dziedzictwo kulturowe nadal będzie się rozwijać w społeczeństwie.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.