Mózg potrafi się regenerować. Istnieją skuteczne techniki przedłużające nasze zdolności intelektualne i twórcze. Jak sprawić, by umysł pracował lepiej?
Amerykańska profesorka neuroanatomii Marian C. Diamond badała zmiany strukturalne zachodzące w korze mózgu na przestrzeni życia człowieka. Diamond pierwszy raz zobaczyła ludzki mózg w 1941 roku w wieku 15 lat. Później wspomniała, że ten moment zainspirował ją do szukania sposobów na rozwój i wydłużanie ludzkiego życia.
Po II wojnie światowej badaczka skupiła się na analizie bólu i sposobach jego łagodzenia. W latach 80. w środowisku naukowym ogromne zainteresowanie wzbudziły jej badania na temat fragmentów mózgu Alberta Einsteina. W mózgu Einsteina znalazła znacznie więcej neuronalnych komórek niż w mózgach innych osób. Były one zlokalizowane w części kory odpowiedzialnej za myślenie abstrakcyjne i obrazowanie wizualne.
Diamond odkryła, że środowisko, w którym żyjemy, wpływa na zmiany w naszej korze mózgowej
Często podkreślam, że jesteśmy tym, co jemy, ile ćwiczymy i jakimi ludźmi się otaczamy. Badania Diamond udowadniają wpływ tych aspektów na nasze życie. Naukowczyni wymieniała pięć zasad zdrowego mózgu: nauka nowych rzeczy, miłość, aktywność fizyczna, wyzwania, odpowiednio dobrania dieta.
Jej odkrycia nadały ton badaniom mózgu na kolejne kilkadziesiąt lat.
W moim podcaście „O milimetr do przodu” zapytałam biologa molekularnego Łukasza Sobkowiaka o najnowsze odkrycia naukowe w dziedzinie długowieczności. Sobkowiak zdobywał doświadczenie w zakresie terapii genowej na Uniwersytecie Stanforda. Tłumaczy, że zasady wymienione przez Diamond do tej pory uchodzą za kluczowe dla długiego życia. A nowe odkrycia pokazują zasadniczy wpływ kolejnych aspektów – dbałości o odpowiedni poziom witaminy D (American Journal of Clinical Nutrition) i kreatyny, terapia tlenowa, restrykcja kaloryczna stosowana o określonych porach dnia, dieta śródziemnomorska, regularność ćwiczeń fizycznych.
Według publikacji „The Lancet Public Health” spacer każdego dnia zmniejsza ryzyko śmierci w wyniku niemal wszystkich chorób.
Praca nad wydłużaniem życia koresponduje z pracą nad czynieniem go szczęśliwszym
– Lepiej żyć krócej, a przyjemniej – nadal często słyszę te słowa. Wielu osobom długowieczność kojarzy się z Bryanem Johnsonem i obsesyjnym dbaniem o rozkład zajęć każdego dnia. Tymczasem perfekcjonizm w żaden sposób nie łączy się z długim, szczęśliwym życiem.
Techniki wymieniane przez Diamond i profesorów genetyki nie pozbawiają nas przyjemności czerpanej z jedzenia, tańca, podróży, aktywności. Praca nad wydłużaniem życia koresponduje z pracą nad czynieniem go szczęśliwszym, pełnym energii zmysłowej i twórczej.
Dlaczego zatem używam słowa „praca”, które ma dla wielu wydźwięk pejoratywny?
Nie chciałabym przekonywać, że wprowadzenie tych technik w życie przychodzi z łatwością. Działanie na tak wielu poziomach wymaga uważności, regularności oraz wysiłku. Zamiast obsesyjnie skupiać się na efekcie, ważne, by z uważnością podchodzić do całości procesu.
Na rozwój neuronów można wpływać przez aktywność poznawczą, jak przez ćwiczenia fizyczne na przyrost tkanki mięśniowej
„Narząd nieużywany zanika”, pisze Elkhonon Goldberg. W fascynującej książce „Jak umysł rośnie w siłę, gdy mózg się starzeje” pokazuje, że funkcje poznawcze mózgu łączą się z naszą energią i zdolnościami do odczuwania na głębszym, dojrzałym poziomie. Goldberg opisuje badania myszy. Gdy przebywały wśród łamigłówek i tuneli, zanotowano wzrost ich neuronów o 15 proc. Neurony szczególnie namnażały się w hipokampie, który odgrywa kluczową rolę w procesach pamięciowych.
„Istnieje coraz więcej dowodów, że na rozwój neuronów można wpływać przez aktywność poznawczą w sposób wcale nieodległy od tego, jak ćwiczenia fizyczne wpływają na przyrost tkanki mięśniowej”, pisze Goldberg.
Zawsze postrzegałam ćwiczenia fizyczne jako piękną formę dyscypliny. W świecie tak przebodźcowanym i przyspieszonym praca nad dobrostanem to z kolei najsubtelniejsza forma wolności.
*
Justyna Kopińska to nagradzana dziennikarka i reporterka. Ukończyła socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Doświadczenie zawodowe zdobywała w Stanach Zjednoczonych i Afryce Wschodniej.
Autorka sześciu książek, m.in. „Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie”, „Polska odwraca oczy”, „Lekarstwo dla duszy”.
Twórczość przyniosła jej wiele nagród – jako pierwsza Polka została uhonorowana europejską nagrodą European Press Prize w kategorii Distinguished Writing Award. Zdobyła m.in. Nagrodę PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego, Grand Press, Nagrodę „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej i Wyróżnienie Radia ZET im. Andrzeja Woyciechowskiego. Dwukrotna laureatka Mediatorów w kategorii reformator.
Otrzymała ustanowione przez prezydenta odznaczenie Infantis Dignitatis Defensori za zasługi dla ochrony dzieci w instytucjach zamkniętych.
Prowadzi podcast „O milimetr do przodu” o drogach do holistycznej poprawy życia. Od 2023 roku jest członkinią jury Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.