„Still not over you” brzmi jak intymne wyznanie, ale grecka artystka Iris Touliatou opowiada o polikryzysie. Jej instalacja świetlna została wyróżniona podczas tegorocznej edycji Constellations i nagrodzona Friends Art Prize, co oznacza też, że dzięki wsparciu Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Sztuki Nowoczesnej wkrótce trafi do kolekcji stałej MSN.
– Ta praca poruszyła nas swoim migotaniem – mówi Nancy Lupo, amerykańska artystka, opisując instalację greckiej artystki Iris Touliatou. – Gdy pytasz o moje pierwsze reakcje, pamiętam raczej pewien dyskomfort; jasne pomieszczenie, a w nim pulsująca, migotliwa lampa u kresu swojej pracy – dodaje kurator sztuki Szymon Maliborski. To właśnie rzeźba świetlna „Still not over you” została wyłoniona ze wszystkich prac pokazywanych w ramach Constellations 2025, nagrodzona statuetką Friends Art Prize i zakupiona do kolekcji stałej Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Migoczące światło ostatniej nadziei
Gdy w warszawskiej galerii Import Export otwierano skrzynie z pracami, nie było jasne, czy główny obiekt pracy – lampy biurowe, które Iris Touliatou wydobyła z opuszczonych ateńskich biur – będą jeszcze działać. Po podłączeniu do prądu zabłysło jednak światło. Od razu jednak okazało się niestabilne, rwane i migoczące. – To zawieszenie może być uwodzące, ale i lekko irytuje, bo przecież na pierwszy plan wysuwa się dysfunkcjonalność. Coś, co powinno być już zmienione, ale z jakichś względów ciągle się trzyma ściany i udaje, że działa – mówi Maliborski. Praca umieszczona w kameralnej sali buduje też atmosferę niepewności i napięcia. W każdym momencie może przecież zgasnąć na dobre, a wtedy zmieni swoją wymowę. Co stanie się wtedy z widzem – osiągnie spokój czy może straci ostatnią nadzieję?
– „Still not over you” jest „produktem kryzysu”. To pozostałość po opuszczonej infrastrukturze, element miejsca, które przestało działać w konsekwencji tąpnięcia – mówi Maliborski, przywołując kryzys ekonomiczny w 2008 roku, ale też odnosząc się do szerokich długofalowych zjawisk, które nieodwracalnie zmieniają funkcjonowanie świata,. jaki znamy. Kryzys klimatyczny, informacyjny, zaufania społecznego i wartości demokratycznych, ale też rosnąca skala zaburzeń zdrowia psychicznego, powszechne zjawisko wypalenia zawodowego czy dominacja konsumpcji i technologii nad tradycyjnie rozumianą duchowością składają się na zjawisko polikryzysu, z jakim mierzymy się dziś w niespotykanej, bo globalnej skali.
Obrazy transformacji w kolekcji MSN
Ale praca Touliatou jest subtelna i metaforyczna. Zamiast przerażać, intryguje i buduje napięcie. „Still not over you” można przetłumaczyć jako intymne wyznanie – „Wciąż nie mogę o Tobie zapomnieć”, „Wciąż nie mogę Cię przeboleć”. – To bardzo zręczne połączenie zimnej w swojej estetyce analizy z elementem romansu, zawiedzionego związku, relacji zostawiającej w nas jakiś żal. Coś jednak ciągle czujemy, coś z przeszłości nie daje nam spokoju. Jednocześnie ten tytuł zmiękcza tę prace – mówi Maliborski, a Nancy Lupo zwraca uwagę na fakt, że migoczące światło buduje poetykę filmów kryminalnych. – Zanurzenie pracy w rzeczywistości „forensycznej” (rozumianej jako analiza relacji między kryminalistyką a fotografią) przypomina stan, w który wkraczamy. Nie jesteśmy zupełnie martwi, ale też nie żyjemy naprawdę.
Jednocześnie, jak zauważa Maliborski, instalacja Touliatou wzbogaca kolekcję MSN, wpisując się w nurt prac, które skupiają się na zmianie, transformacji, niepewności i aspiracjach po przełomie 1989 roku. – Może być niewielkim pomnikiem kapitalizmu powstałym na skutek załamania ekonomicznego lub komentarzem do współczesnych relacji, które przez wzgląd na wyczerpanie, wypalenie powszechne w młodszych pokoleniach nie zdołają przetrwać – mówi.
„Ketuta Alexi-Meskhisvili, Iris Touliatou” w galerii Import-Export można oglądać do 24 maja, wstęp bezpłatny.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.