Christian Dior, który w latach 40. XX wieku zrewolucjonizował modę, zostawił dziedzictwo kontynuowane przez największych współczesnych projektantów. Przypominamy historię projektanta i jednego z najistotniejszych współcześnie domów mody. Prezydent Francji Emmanuel Macron powiedział kiedyś: – Jeśli diabeł ubiera się u Prady, Bóg musi ubierać się u Diora.
Christian Dior przyszedł na świat w 1905 roku w Granville nad kanałem La Manche. Zamożni rodzice planowali, że chłopak zostanie dyplomatą. Wysłali go do Paryża, gdzie uczył się w École Libre des Sciences Politiques (pol. Wolnej Szkole Nauk Politycznych). Prędko zrozumiał, że woli być artystą.
Christian Dior na początku paryskiej kariery prowadził galerię sztuki, pierwsze projekty zrobił w połowie lat 30. XX wieku
Christian Dior od dzieciństwa rysował uwielbiał muzykę, fascynowały go architektura i sztuka. Pod koniec lat 20. XX wieku, dzięki wsparciu finansowemu ojca, założył z przyjacielem galerię sztuki, która miała promować młode talenty. Została zamknięta, gdy w 1929 roku wskutek wielkiego kryzysu finansowego ojciec Christiana zbankrutował. Przez kolejną dekadę przyszłego projektanta wspierali przyjaciele. Jeden z nich, francuski aktor Jean Ozenne, przekonał go, by zaczął sprzedawać szkice. Pierwsze projekty sukien i kapeluszy Diora kupiły w 1935 roku Claude Saint-Cyr i Madame Agnès. Wkrótce znalazł pracę jako ilustrator w magazynie „Le Figaro”. Przełomowe okazało się zatrudnienie w domu mody Luciena Lelonga – od 1942 roku jako asystent mógł podglądać, jak działa tego rodzaju miejsce. Zaczął marzyć o otwarciu własnego domu mody tym mocniej, im więcej o swoich ambicjach mówił inny asystent Lelonga – Pierre Balmain.
W paryskiej kamienicy przy Avenue Montaigne 30 najpierw powstała główna siedziba Diora, a wkrótce kolekcja New Look, która zmieniła bieg mody
O młodym Christianie Diorze zaczęło się robić coraz głośniej. Jego talent zrobił wrażenie na europejskiej korespondentce amerykańskiego „Vogue’a”, Bettinie Ballard. To skłoniło „króla bawełny” Marcela Boussaca, jednego z najzamożniejszych Francuzów, do zainwestowania w Diora sześciu milionów franków, zawrotnie dużo. Balman rok wcześniej zaciągnął kredyt w wysokości 600 tysięcy franków.
Nowym centrum dowodzenia Christiana Diora stała się kamienica przy Avenue Montaigne 30 w VIII dzielnicy Paryża. Pod mansardowym dachem ukryto atelier, salon pokazowy i biura. Na parterze zaprojektowano miejsce na butik.
12 lutego 1947 roku odbył się tam jeden z najsłynniejszych pokazów w historii mody. Świat przedstawiony przez Christiana Diora nie miał nic wspólnego z powojenną rzeczywistością, której reguły wyznaczały reglamentacje. Zmniejszono racje chleba, przed piekarniami ustawiały się kolejki, a w kamienicy przy Avenue Montaigne modelki sunęły w obszernych sukniach, marynarkach podkreślających ściśnięte talie, rozkloszowanych spódnicach krojonych na kształt odwróconego kielicha tulipana. Do tego zdobne kapelusze i buty na obcasie. Zachwycona redaktorka naczelna „Harper’s Bazaar” Carmel Snow podbiegła do Christiana Diora i ze łzami w oczach powiedziała: „Prawdziwa rewolucja, drogi Christianie, twoje sukienki zapoczątkowały nowy look!”. W ten sposób kolekcja nazwana przez Diora „Corolle” została przemianowana na New Look. Zwiastowała nowe rozdanie, ale i wywoływała skrajne emocje. Pod siedzibą marki tłum protestował przeciw marnotrawstwu tkaniny, a Coco Chanel miała nazwać klientki Diora półgłówkami. Nie po to walczyła o to, by kobiety mogły zdjąć gorsety, by mężczyzna ponownie je w nie ubrał. Jednak powojenna Europa łaknęła piękna, teatralności, nawet przesady.
Christian Dior był wspaniałym projektantem, ale też doskonałym biznesmenem: jako pierwszy zbudował profesjonalny dział komunikacji
– Dior wszystkich wyprzedzał, nie mógł się mylić, wiedział, co jest piękne, zanim wiedzieli to inni – twierdziła Suzan Train, asystentka Bettiny Ballard. Świat mody wyczekiwał kolejnych ruchów młodego projektanta. Ten, zanim założył firmę, zaplanował jej rozwój. Z przyjacielem z dzieciństwa związanym z Coty Sergem Heftler-Louichem i Marcelem Boussaciem krótko przed premierą kolekcji New Look zarejestrowali firmę Parfums Christian Dior. Projektant twierdził, że zapach jest „niezbędnym dopełnieniem kobiecej osobowości, wykończeniem sukni”. Wraz z New Lookiem wypuścił więc perfumy Miss Dior, będące hołdem dla siostry, Catherine Dior. Kwiatowy lekki zapach zapowiadał kolejne bestsellery marki, jak Diorissimo, J’adore, Poison czy Dior Addict.
Christian Dior okazał się być nie tylko projektantem jak ze snów, lecz także doskonałym biznesmenem. W ciągu zaledwie 11 lat rozszerzył działalność firmy na 15 krajów. W 1957 roku jego marka odpowiadała za znaczną część eksportu francuskiego krawiectwa. Już kilka miesięcy po premierze debiutanckiej kolekcji ruszył do Stanów Zjednoczonych, gdzie otworzył Christian Dior New York Inc. Wprowadził system franczyz i prężnie działające działy marketingu. Zbudował profesjonalny dział komunikacji – w modzie nie zrobił tego nikt przed nim. Pojawiał się w prasie, udzielał wywiadów, podróżował, by osobiście spotykać się z klientami na świecie. Był pierwszym francuskim projektantem, który znalazł się (w 1957 roku) na okładce amerykańskiego magazynu „Time”.
Doskonale rozumiał siłę kina. Dopilnował, by kochały go (i nosiły!) gwiazdy rangi Rity Hayworth, Marilyn Monroe, Lauren Baccall, Avy Gardner czy Elizabeth Taylor. Gdy Alfred Hitchcock zaproponował Marlenie Dietrich rolę w „Le Grand Alibi”, aktorka postawiła warunek: „No Dior, no Dietrich”.
Christian Dior odszedł, ale marka przetrwała dzięki charyzmatycznym następcom – od Yvesa Saint Laurenta przez Johna Galliano po Jonathana Andersona
Pod koniec 1957 roku Christian Dior niespodziewanie zmarł na atak serca. Stery w domy mody przejął jego 21-letni asystent Yves Saint Laurent. Premiera jego debiutanckiej kolekcji dla Diora otrzymała owacje na stojąco, a YSL został mianowany „księciem mody”. Gdy jednak zaczął dystansować się od estetyki lat 50. i wprowadzać elementy nowoczesne, pojawiły się słowa krytyki.
W 1960 roku Yves Saint Laurent został powołany do wojska, a jego miejsce w Diorze zajął Marc Bohan, który będzie odpowiadał za estetykę marki do 1989 roku.
Kreator wypromował charakteryzujący się smukłą sylwetką „Slim Look” – proponował modę elegancką, klasyczną, nieco konserwatywną. Gianfranco Ferré, pierwszy niefrancuski główny projektant Diora, nazywany architektem mody, misternie układał koronki, jedwabie i tiule, by tworzyć sylwetki wytworne, zdecydowanie dramatyczne, bogato zdobione. To on w 1994 roku zaprojektował słynną torebkę Lady Dior. Początkowo nazywała się Chouchou, ale przemianowano ją, gdy okazało się, że model przypadł do gustu księżnej Dianie – Lady Di.
W 1996 roku funkcję dyrektora kreatywnego francuskiego domu mody objął John Galliano i pokazał światu, czym naprawdę jest kreatywność w modzie. Jego stroje, bliskie teatralnych, formowane jak rzeźby, były częścią ekstrawaganckiego spektaklu. Przywrócił blask haute couture – dzięki niemu znów stało się popkulturowo istotne. Złota era domu mody skończyła się skandalem, kiedy w paryskim bistro Galliano wygłaszał antysemickie komentarze. Został zwolniony z Diora, a w 2012 roku jego miejsce zajął Raf Simons – minimalista, który na nowo zinterpretował dziedzictwo założycielka marki. Romantyczne elementy łączył ze sportowymi, mocno zwracając uwagę na linię, czystość formy i geometrię.
Gdy 2015 roku zrezygnował, dyrektorką kreatywną została Włoszka Maria Grazia Chiuri – pierwsza kobieta w tej historii. Feministyczne hasła w debiutanckiej kolekcji dla Diora stały się znaczącym manifestem. Projektując, inspirowała się baletem, sztuką, literaturą, filozofią.
Od maja 2025 roku za wszystkie linie domu mody odpowiada brytyjski projektant Jonathan Anderson.
Marka Christian Dior został centralnym filarem imperium LVMH, ale haute couture wciąż stanowi fundament jej tożsamości
Kluczowym momentem w historii firmy było przejęcie jej w 1984 roku przez Bernarda Arnaulta – Dior został centralnym filarem imperium LVMH, największego koncernu dóbr luksusowych na świecie. Wprowadzanie kolejnych linii, szczególnie męskiej, sprawiło, że udało się przekształcić ikonę wysokiego krawiectwa w kompleksową markę luksusową.
Oczywiście haute couture wciąż stanowi fundament tożsamości Diora. W 2022 roku pod adresem Avenue Montaigne 30 w starych pracowniach haute couture otwarto muzeum La Galerie Dior upamiętniające twórczość założyciela marki i jego następców. Słynna wystawa „Christian Dior: Designer of Dreams”, którą pierwszy raz pokazano w 2017 roku Paryżu w Musée des Arts Décoratifs, zjeździła już cztery kontynenty i wciąż przyciąga licznych zwiedzających.
Marka Christian Dior mierzy się z licznymi wyzwaniami współczesności i zapowiada transparentność i wsparcie dla ofiar wyzysku
Cyfrowe innowacje, kwestie etyki, zrównoważonego rozwoju, autentyczności i odpowiedzialności społecznej to tylko niektóre z wyzwań, przed którymi stoi dzisiaj Dior. Jak sobie radzi? Świat bacznie się temu przygląda, zwłaszcza po skandalu, który wybuchł w 2024 roku. Na jaw wyszły wówczas poważne nieprawidłowości u podwykonawców firmy: zatrudnianie pracowników bez dokumentów, zmuszanie ludzi do pracy przy niezabezpieczonych maszynach i nocowania w fabrykach. Ujawniono, że koszt produkcji toreb, które sprzedawane są za 11 tysięcy złotych, wynosi ok. 225 zł.
W maju 2025 roku, po zakończonym dochodzeniu, marka Dior zobowiązała się do większej transparentności i dokładniejszych audytów etycznych. Utworzono wewnętrzny system monitoringu oraz powołano zespoły ds. etyki łańcucha dostaw. Przekazano przekazał 2 miliony euro na wsparcie dla ofiar wyzysku oraz edukację dotyczącą uczciwości w miejscu pracy.
* * *
Znaczenie dziedzictwa Diora jest niepodważalne. Sylwetki stworzone przez Christiana Diora ciągle inspirują – cytowane są przez współczesnych projektantów, np. Toma Forda, Miuccię Pradę czy Victorię Beckham. Dom mody Dior jest nie tylko symbolem luksusu, lecz także ikoną kultury. Tak jak dawniej kreacje od Diora nosiły największe gwiazdy kina, tak dzisiaj z Diorem związane są oscarowe aktorki jak Jennifer Lawrence czy Natalie Portman.
Jak twierdził Christian Dior: „moda przemija, elegancja jest wieczna”.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.