Tęczowe życiorysy, które nie miały szans na rozkwit w mrokach PRL-u (Bogusław Kaczyński, Lulla La Polaca), nieoczywiste osobowości świata mody (Anna Wintour i Karl Lagerfeld), nieznane fakty z życia literackich twórców (Jadwiga Stańczakowa, Sylvia Plath, Roman Bratny, Antoni Słonimski). Biografie, po które w tym roku warto sięgnąć, w sposób niebywale wrażliwy pokazują kontekst obyczajowy, przepisują historie na nowo, odsłaniając nowe konteksty zdarzeń, oraz podejmują próbę wyjaśnienia postaw, które z perspektywy lat chcielibyśmy oceniać surowo. Przedstawiamy selekcję książek, o których w tym roku będziemy dyskutować.
„Jadwiga. Opowieść o Stańczakowej”, Justyna Sobolewska
Justyna Sobolewska wydaje książkę o swojej babci Jadwidze Stańczakowej, ale projekt rozpoczyna, dopiero gdy pojawia się propozycja z wydawnictwa. Być może na co dzień jest w życie Stańczakowej zbyt zanurzona. Mieszka na Hożej, w słynnym mieszkaniu, w którym żyła, tworzyła i chorowała polska poetka i prozaiczka. W miejscu, w którym zostawiła listy, zapiski, meble. Sobolewska odsłania rodzinne tajemnice, kreśli niezwykłą relację Stańczakowej z Mironem Białoszewskim, opisuje też awangardową obyczajowość babci. Nie pomija nawet ekstrawaganckich zainteresowań – radiestezji czy psychotroniki. Buduje bezkompromisowy portret bezkompromisowej postaci.
Wyd. Znak
„Książę. Biografia Tadeusza Boya-Żeleńskiego”, Monika Śliwińska
„I tak sobie wszystko załatwili; kilku panów w sile wieku rozstrzygnęło o losach milionów kobiet i poszli, zadowoleni z siebie, na kolację” – pisał przed stu laty Tadeusz Boy-Żeleński o „polityce populacyjnej", czyli surowym polskim prawie, które ścigało kobiety za aborcję, przyjmując postawę obyczajowego rewolucjonisty. Monika Śliwińska, autorka wnikliwego portretu artysty pt. „Wyspiański. Dopóki starczy życia”, znajduje sobie nowego fascynującego bohatera-indywidualistę, skupia na nim uwagę badaczki i przekuwa w kolejną wciągającą biografię.
Wydawnictwo Literackie, premiera: 9 października
„Słonimski. Heretyk na ambonie”, Joanna Kuciel-Frydryszak
Hołubiona dziś Joanna Kuciel-Frydryszak, autorka bestsellerowych „Chłopek” czy „Służących”, ekspertka od międzywojnia opisywanego z kobiecej perspektywy, stoi też za innymi świetnymi książkami, które umknęły szerszej publiczności. Wydawnictwo Marginesy daje czytelnikom drugą szansę i wznawia biografię jej autorstwa sprzed 12 lat – „Słonimski. Heretyk na ambonie”.
To monumentalny, liczący prawie 500 stron portret poety, opozycjonisty, pacyfisty, autorytetu, a co najważniejsze dla autorki, błyskotliwego umysłu. Złożone losy Antoniego Słonimskiego jak w soczewce skupiają przemiany i konflikty społeczne XX-wiecznej Polski. Bo jak sam stwierdził z charakterystyczną dla siebie ironią, „Polska to taki dziwny kraj, w którym wszystko jest możliwe, nawet zmiany na lepsze”.
Wydawnictwo Marginesy, premiera: 10 października
„Anna Wintour. Biografia”, Amy Odell, przekład z języka angielskiego Anna Błasiak
Każdy zna Annę Wintour z twarzą Meryl Streep, która w filmie „Diabeł ubiera się u Prady” w reż. Davida Frankla wypowiadała pamiętne zdania: „Zanudzaj innych swoimi pytaniami” albo „Kwiaty na wiosnę? Co za przełom?”. Amy Odell udaje się zsunąć ciemne okulary ikonicznej redaktorki naczelnej amerykańskiego „Vogue’a” i spojrzeć w jej oczy. W biografii poznajemy prywatne życie Anny Wintour, ale też realia ówczesnej branży modowej pełnej mizoginii i przedmiotowego traktowania kobiecego ciała. To opowieść o ambicjach, modzie, ale też wielkich przemianach społecznych ostatnich dekad.
Marginesy
„Raj jest teraz. Niezwykłe życie Karla Lagerfelda”, William Middleton, Przekł. Magdalena Koziej
Czarne rurki, włosy ściągnięte w srebrny kucyk, przeciwsłoneczne okulary i skórzane rękawiczki mitenki. W taki sposób Karl Lagerfeldkreował swój popkulturowy wizerunek. Słynął również z licznych sentencji, komentujących trendy w świecie mody, które lubił wypowiadać autorytatywnym tonem: „Spodnie od dresu to początek klęski”. A kogo ujrzymy, jeśli odchylimy maskę słynnego projektanta mody, wizjonera Chanel czy Fendi? Pięć lat po śmierci symbolu współczesnej mody możemy się dowiedzieć, jaki miał stosunek do pracy, dlaczego tak bardzo pielęgnował luksus i kim był prywatnie.
Marginesy
„Bratny. Hamlet rozstrzelany” Emil Marat
Emil Marat bierze pod lupę życiorys autora „Kolumbów”, tyle że mit Bratnego – pisarza, który autor przez lata konsekwentnie kreował, zmienia w opowieść o losach Romana Jerzego Mularczyka, bo takie nazwisko widniało w dowodzie osobistym pisarza. Marat opisuje jego młodość, podążając tropami biograficznymi, które możemy odnaleźć także w „Kolumbach”. Potem przygląda się powojennym losom literackiej gwiazdy PRL-u oraz życiu osobistemu, kreśląc sylwetkę brata, partnera i ojca. W tych rolach Bratny już nie budzi takiego podziwu. Z zarysowanego tła życia kulturalnego Warszawy wyłaniają się także obraz artystycznej warszawskiej bohemy oraz sylwetka malarki i rysowniczki Alicji Wahl, która w latach 1954-1968 była żoną Romana Bratnego.
Wydawnictwo Czarne
„Primadonna. Biografia Bogusława Kaczyńskiego”, Bartosz Żurawiecki
W PRL-u i w czasach transformacji był panem od muzyki – prowadził telewizyjne transmisje koncertów noworocznych z Wiednia i kolejnych edycji Konkursu Chopinowskiego. Był też dyrektorem Teatru Roma oraz szefem festiwali w Łańcucie i w Krynicy. Wydał serię 25 płyt „Największe opery”, a mimo braku formalnego wykształcenia przez trzy lata piastował stanowisko prorektora warszawskiej Akademii Muzycznej. Dla telewidzów wykreował wizerunek arystokraty zakochanego w operze, a kim był prywatnie? Bartosz Żurawiecki pisze o ukrywanej przez Kaczyńskiego homoseksualności, ujawnia jego niespełnione ambicje pianistyczne i posługiwanie się fałszywym szlacheckim pochodzeniem. Biografia obnaża megalomanię i snobizm popularyzatora opery, pokazuje jego ambicje, marzenia i tęsknoty. Takiego Kaczyńskiego nigdy wcześniej nie mieliśmy okazji poznać.
Wydawnictwo Agora
„Lulla La Polaca. Żyć to ja potrafię!”, Andrzej Szwan w rozmowie z Wiktorem Krajewskim
Wiktor Krajewski kreśli biografię dwóch równoległych istnień 86-letniego dziś Andrzeja Szwana. Jego bohater jest specjalistą branży budowlanej, który w PRL-u wyjeżdża na kontrakty do Libii czy Iraku, i stałym bywalcem zakazanych gejowskich imprez, który po siedemdziesiątce zaczyna występować jako drag queen Lulla La Polaca. Z czasem staje się ikoną tego środowiska – bohaterem dokumentu, ambasadorem marki kosmetycznej czy gościem w teledysku „Tata”Ralpha Kamińskiego.
Znak Literanova
„Najciekawszy człowiek na świecie. Ekscentryczne życie Petera Freuchena”, Reid Mitenbuler, przekład z języka angielskiego Mateusz Borowski
Zdjęcie mężczyzny w futrze i szykownej elegantki zamieszczone na okładce książki pochodzi z 1947 roku. Zrobił je Irving Penn, portretując najsłynniejsze nowojorskie osobowości swoich czasów. Mężczyzna to Peter Freuchen: ekscentryczny odkrywca, badacz, antropolog, niedoszły lekarz, aktor, pisarz i wizjoner. Kobieta to Dagmar Cohn, jego trzecia żona, duńska ilustratorka mody, pisarka i redaktorka. Kontrast tej pary dobrze ilustruje nieoczywistą historię Freuchena, okrzykniętego przez prasę w pierwszej połowie XX wieku „najciekawszym człowiekiem na świecie”. Jego burzliwe losy pełne są przygód i zwrotów akcji. Wyłania się z nich osobowość, którą nie kierują rządza sławy czy zachłanność, ale autentyczna ciekawość świata. A przy okazji jej poznawania przyglądamy się, jak wykuwały się ważne współcześnie kwestie, takie jak świadomość ekologiczna, antykolonializm czy antyfaszyzm.
Wydawnictwo Otwarte
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.