Na migrenę, jedno z najczęstszych zaburzeń neurologicznych, cierpi niemal jedna kobieta na trzy. Specjalistka od bólów głowy, prof. dr n. med. Dagny Holle-Lee, wyjaśnia, jak działa zastrzyk na migrenę i czego można oczekiwać po jego zastosowaniu. O rezultatach tej metody, jakie obserwuje u siebie, opowiada również 43-letnia Anne, która od lat zmaga się z napadami migreny.
Migrena jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurologicznych. Według Instytutu im. Roberta Kocha w Niemczech cierpi na nią ok. 28 proc. kobiet i 18 proc. mężczyzn. W rzeczywistości liczby te mogą być wyższe. – Wiele kobiet cierpi na migrenę, nie zdając sobie z tego sprawy – mówi specjalistka od bólów głowy prof. dr n. med. Dagny Holle-Lee.
– Kobiety w wieku od 20 do 60 lat stanowią główną grupę dotkniętą migreną – mówi lekarka. Tego typu bóle głowy są często bagatelizowane i traktowane jako napięciowe lub związane ze stresem. Czasami próbuje się je złagodzić ibuprofenem – co, zdaniem specjalistki, często jest niewystarczające, ponieważ w rzeczywistości mamy do czynienia z migreną. – Powiedziałabym nawet, że wśród pracujących kobiet właściwie nie ma takiej, która nigdy nie cierpiałaby na bóle głowy – mówi Holle-Lee.
Zwłaszcza gdy zarówno w pracy, jak i w domu towarzyszy nam duży stres. Niestety bóle głowy są często przypisywane hormonom, zwłaszcza u kobiet, i nie są dalej leczone. – Wiele osób myśli, że ma to podłoże psychosomatyczne. Podczas menopauzy mówi się zaś, że bóle głowy są spowodowane zaburzeniami hormonalnymi – wyjaśnia lekarka. Ciągłe wpatrywanie się w ekran nasila objawy. – Migrena to zaburzenie filtracji, co oznacza, że mózg nie jest w stanie dobrze radzić sobie z bodźcami zewnętrznymi. Jest wtedy zbyt otwarty na wszelkie bodźce. W dzisiejszych czasach jest ich mnóstwo: dźwięk dzwonka, jasne światło, włączony telewizor, odtwarzanie filmów na telefonie komórkowym – tego jest po prostu za dużo – kontynuuje specjalistka.
W jaki sposób (i czy skutecznie) działają zastrzyki na migrenę?
Istnieje kilka (choć wciąż zbyt mało) opcji leczenia objawów migreny, bólu migrenowego, ale żadna z nich nie jest tak naprawdę ściśle ukierunkowana na tę chorobę, jak mówi specjalistka ds. bólu głowy. W 2018 roku w Niemczech zatwierdzono tzw. zastrzyk przeciwmigrenowy: pierwszą konkretną terapię w ramach leczenia profilaktycznego migreny, tj. jako środek zapobiegawczy. – Nie wyleczy on migreny , ale powinien zmniejszyć liczbę napadów migreny – mówi Holle-Lee. W najlepszym przypadku kuracja pozwala zmniejszyć intensywność i częstotliwość występowania ataków migreny, a także wrażliwość na światło. – W Niemczech dostępne są cztery różne zastrzyki na migrenę, które działają na podobnej zasadzie. Ich działanie opiera się na CGRP – peptydzie związanym z genem kalcytoniny – substancji przekaźnikowej, która jest uwalniana w zwiększonych ilościach w różnych miejscach w mózgu podczas napadów migreny – wyjaśnia Holle-Lee.
Wspomniana substancja przekaźnikowa wywołuje pewnego rodzaju reakcję zapalną. – Ta reakcja jest właśnie odpowiedzialna za migrenę – tłumaczy specjalistka. U osób z przewlekłą migreną, tj. trwającą dłużej niż 15 dni w miesiącu, wartość CGRP jest stale podwyższona – niezależnie od tego, czy aktualnie doświadczają ostrego napadu migrenowych bólów, czy nie. – Przeciwciała w zastrzyku działają poprzez wyłączenie substancji przekaźnikowej CGRP, zapobiegając jej skutkom – mówi lekarka. Niektóre przeciwciała wiążą się bezpośrednio z CGRP, uniemożliwiając jego działanie. Inne blokują miejsce, w którym normalnie dokuje się CGRP – tak zwany receptor. – Oznacza to, że substancja przekaźnikowa nie może już stać się aktywna – dodaje Holle-Lee.
U kogo stosuje się zastrzyki na migrenę?
Zastrzyk na migrenę jest w Niemczech zatwierdzony do stosowania u pacjentów, którzy doświadczają więcej niż czterech napadów migreny w miesiącu. W przypadku tej metody leczenia nie ma znaczenia, na jaką postać migreny cierpi pacjent – epizodyczną, z aurą czy bez aury. – Trzeba tylko mieć ukończone 18 lat – podaje specjalistka. Wprawdzie obecnie prowadzone są również badania nad stosowaniem leku u dzieci i młodzieży, jednak obecnie zastrzyk na migrenę może być stosowany wyłącznie u osób dorosłych. – Bardziej skomplikowana jest jednak kwestia refundacji przez firmy ubezpieczeniowe. Wszystko zależy od firmy ubezpieczeniowej i preparatu – mówi Holle-Lee o sytuacji w Niemczech. Aby w Niemczech otrzymać receptę na zastrzyk na migrenę i zwrot kosztów od zakładu ubezpieczeń społecznych, należy udowodnić, że inne wcześniejsze terapie nie przyniosły rezultatów. – Pacjent musiał wcześniej wypróbować niespecyficzne środki zapobiegające migrenie, takie jak beta-blokery, leki nasercowe lub antydepresanty, które są stosowane również jako leki na migrenę – wyjaśnia lekarka. Koszty terapii migreny w Niemczech wynoszą od 300 do 500 euro miesięcznie. – Ważne jest, aby ubezpieczenie zdrowotne pokrywało koszty tego leczenia, ponieważ samodzielne, comiesięczne opłacanie go jest bez wątpienia kosztowne – przyznaje Holle-Lee.
Jak często należy przyjmować zastrzyki przeciw migrenie?
Częstotliwość podawania zastrzyków na migrenę zależy od preparatu. Standardowo podaje się go raz w miesiącu. – Istnieje jednak również możliwość przyjmowania zastrzyku dożylnego co trzy miesiące. Dostępna jest także opcja polegająca na podawaniu jednego z tych przeciwciał w trzech zastrzykach co trzy miesiące – opowiada specjalistka. Zastrzyk dożylny musi być wykonany przez lekarza. Inne typy zastrzyków pacjent może wykonać w domu po jednorazowym zaprezentowaniu sposobu podania preparatu.
Zastrzyki na migrenę – czas potrzebny na uzyskanie efektu
Zdaniem specjalistki ds. bólu głowy czas rozpoczęcia działania różni się w zależności od osoby. Zdarzają się przypadki, kiedy zastrzyk na migrenę przynosi efekty już w pierwszym tygodniu. – Czasami zgłaszają się również pacjentki, które twierdzą, że terapia migreny była skuteczna już od pierwszego dnia – mówi Holle-Lee. Najnowsze dane pokazują również, że niektórzy pacjenci odczuwają pozytywny efekt leczenia migreny dopiero po trzech miesiącach. – Wytrwałość jest bardzo ważna, zwłaszcza w przypadku osób, u których występuje ból migrenowy przez wiele dni, bowiem proces przystosowywania się mózgu wymaga czasu – wyjaśnia lekarka.
Skutki uboczne zastrzyku na migrenę
– Skutki uboczne są natomiast znikome – mówi lekarka. Niektórzy reagują wyjątkowo dobrze – co przekłada się na zmniejszenie liczby dni z bólem głowy o ponad połowę. Jedna trzecia reaguje całkiem dobrze, tj. liczba dni, gdy występuje ból migrenowy, ulega redukcji. A jedna trzecia nie reaguje w ogóle. – Im dłużej trwa terapia migreny, tym zmniejsza się liczba osób, które nie reagują na leczenie – podaje specjalistka. Według lekarki ważne jest, aby konsekwentnie kontynuować leczenie, aby przekonać się, czy zastrzyk na migrenę jest skuteczny.
Nie musimy jednak przyjmować zastrzyku w nieskończoność. – Migrena jest chorobą o charakterze cyklicznym. Wyróżnia się fazy, w których jej przebieg jest ciężki, oraz fazy, w których jest on łagodniejszy – tłumaczy lekarka. Pewną rolę odgrywają tutaj różne czynniki – hormony, stres, relacje partnerskie, praca. – Zdarzają się również fazy, w których nie jest potrzebna żadna kuracja – dzięki leczeniu profilaktycznemu migreny – mówi specjalistka.
Rzadkie i pojedyncze działania niepożądane, które prowadzą do zaprzestania podawania leku, obejmują wypadanie włosów i zaparcia. – Ogólnie rzecz biorąc, to leczenie profilaktyczne migreny jest jednak zdecydowanie najlepiej tolerowane w porównaniu ze wszystkimi dotychczasowymi terapiami migreny – mówi lekarka. Zastrzyki na migrenę nie powinny być jednak przyjmowane w czasie ciąży. – Można przyjmować je ponownie podczas karmienia piersią, jednak nie w początkowej fazie przed rozpoczęciem produkcji mleka – wyjaśnia Holle-Lee. Należy o tym wspomnieć, ponieważ wiele kobiet przerywało karmienie piersią, aby kontynuować leczenie.
Osoby ze zwiększonym ryzykiem udaru lub zawału serca również nie powinny przyjmować zastrzyku, nawet jeśli do tej pory nie są znane jakiekolwiek zależności w tym obszarze. Zdaniem specjalistki nie ma też potrzeby martwić się o interakcje z innymi lekami. – Te przeciwciała nie wchodzą z niczym w reakcję, właśnie dlatego, że są tak specyficzne – mówi Holle-Lee.
43-letnia Anne od lat zmaga się z migreną. „Zastrzyk radykalnie zmienił moje życie”
U Anne napady migreny zaczęły się w okresie dojrzewania, zwykle zbiegając się z początkiem miesiączki. Przez długi czas Anne nie zdawała sobie sprawy, że są to bóle migrenowe na tle hormonalnym. Dziesięć lat temu, gdy Anne wyszła z nałogu alkoholowego, napady migrenowych bólów uderzyły ze zdwojoną siłą, pojawiając się nawet po zakończeniu miesiączki. – Często musiałam leżeć w ciemności i dużo wymiotowałam – mówi. Napady migreny wpłynęły na jej życie prywatne i pracę, ponieważ w pewnym momencie wszystko kręciło się wokół działań podejmowanych w momencie wystąpienia bólu. – 20 lat temu nie było prawie żadnych informacji na temat migreny. Brałam tylko ibuprofen, który oczywiście nie pomagał – wspomina Anne. Zdarzało się, że czas bólu głowy trwał u niej pięć, sześć dni z rzędu – Cierpiałam na ekstremalną wrażliwość na światło i nosiłam specjalną maskę przeciwmigrenową, która nie przepuszczała światła. Tylko sen mi pomagał – dodaje.
Jak sama mówi, doprowadziło to ją niemal na skraj załamania nerwowego. – Nie umiałam zorganizować sobie życia. Kiedy byłam młodsza, mogłam jeszcze jakoś przypisać te bóle głowy miesiączce, ale z biegiem lat było coraz gorzej, a ataki stawały się coraz bardziej nieprzewidywalne – przyznaje Anne. Po konsultacji z neurologiem regularny sen i dieta zaczęły nieco pomagać. Przyjmowanie tryptanu również, ale nawet gdy „wszystko robiła dobrze”, napady migreny wciąż się pojawiały.
Po jednym z nich Anne ponownie trafiła do szpitala i prawie się załamała: – Nie wiedziałam, jak sobie poradzę w życiu: z relacjami, z pracą. Zadawałam sobie również pytanie, jak w ogóle mogę kiedykolwiek zostać mamą, skoro nie daję rady wstać z łóżka przez trzy dni z rzędu?
Anne zamieściła na Instagramie historię, w której opowiedziała o ataku migreny. Nigdy wcześniej tego nie robiła. – Wtedy skontaktowała się ze mną koleżanka z branży i wspomniała mi o zastrzyku. Poleciła mi wypróbowanie go w Berlińskim Centrum Leczenia Bólu – mówi Anne, która początkowo się tego obawiała, a i jej neurolog również odradzał takie metody leczenia. Zdesperowana postanowiła napisać do ośrodka – i zaskakująco szybko umówiła się na wizytę: – Wówczas trafiłam na lekarkę, która zmieniła wszystko. Od razu powiedziała mi o zastrzykach, o możliwościach, a ja pomyślałam: „Jak to? To takie proste i może zmienić tak wiele?”.
Od tego momentu życie Anne się zmieniło. – Bardzo szybko zauważyłam efekty – mówi, dodając: – Nawet jeśli pojawiła się migrena, nie była już tak silna jak wcześniej. Zamiast trzech dni z rzędu z bólem migrenowym atak trwał tylko przez jeden dzień. Zauważyłam też, że leki przeciwbólowe zaczęły lepiej działać. Byłam w stanie normalnie funkcjonować pomimo migreny – to była dla mnie zupełna nowość. A co jeszcze bardziej zdumiewające, kolejnego dnia po napadzie migreny czułam się świetnie! Nigdy wcześniej tak nie miałam. Zwykle migrena powracała raz za razem. Teraz nie doświadczam już 10 dni z migreną w miesiącu – czasami tylko dwa. To dla mnie olbrzymi sukces. Oczywiście migreny nie można całkowicie zaplanować ani przewidzieć, ale w marcu i kwietniu tego roku po raz pierwszy w ogóle nie cierpiałam na migrenę. Nigdy wcześniej się to nie zdarzyło. Nadal bywają kiepskie miesiące, ale nie da się ich już porównać z okresem sprzed zastrzyku.
– Z przyjemnością zaakceptuję pięć dni migreny w miesiącu – przyznaje Anne. –Przyjmuję zastrzyk od półtora roku, raz na cztery tygodnie. Zaczynałam od dawki 70 mg, a po tym, jak nie odnotowałam żadnych skutków ubocznych, otrzymałam podwójną standardową dawkę. Od tego momentu widzę znaczną poprawę. Oczywiście czasami miewam silne napady migreny, podczas których nie mogę nawet myśleć ze względu na ból głowy, ale od czasu, gdy zaczęłam przyjmować zastrzyki, dużo wcześniej wiem, kiedy zaczyna się migrena. To bardzo ważne, ponieważ im wcześniej przyjmę tryptan, tym lepszy efekt uzyskam – mówi Anne i dodaje: – Jestem po prostu bardzo wdzięczna.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.